Казкы Верховины \\ Пареный пӱп

Любив пӱп Маріку, ходив за нив. А у Маріка чôлôвіка мала, лем тот рідко дома быв.
Айбо все коли прихóджував дôмӱ, жона ся чинила хвóрóв.
- Йой Маріко, што тя уже болить? - Звідать ся ї чôлôвік. - Може їсти дашто хóч?
- Йой, нê кажи ми нич за їдїня, нич нê хóчу. Ниська-м й ôгêнь нê клала. - Удпôвідать му Маріка й потихы квілить.
- Може бы-сь, Маріко, палинкы упила? - Дале ся звідать чôлôвік.
- Йой, та може бы-м и упила, айбо треба йти купити. - Каже Маріка.

Пӱшов ґазда у корчму:
- Дайте ми файнôї палинкы, жона ми хвóра. - Каже корчмарьови.
- Йой, Йване, тумане! Жона ти хвóра? Як уд нюй пӱп прийде, та нê буде хвóра. - Удпôвів му корчмарь.
- А ганьбили бы-сьте ся, хвóрӱй жôнї нê вірити. - Перечить му чôлôвік.
А корчмарь му дале каже:
- Но-но, ану ты дньом прійди дôмӱ, увидиш што ся там творить коли тя ніє.

Узяв Иван палинкы, принюс жôнї, налляв.
- На, упий си, файна палинка. - Каже їв.
Маріка упила, а чôлôвік ї дале звідать:
- Та може бы-сь дашо заїла?
- Йой, нич нê хóчу, нич. - Удпôвіла му жона.
- Та што будеш чинити, сеґіняшна моя, як жыти будеш? Знаєш, ош нê годêн-ім коло тя сидїти, грóші заробити ми треба. - Каже їв чôлôвік.
- Лем ты си йди, я даяк протягну, бідôвати буду: ци умру, ци ужыву.

Зобрав ся Иван и пӱшов на зароботкы. Пӱп як увидїв, ош чôлôвік пӱшов гет, нараз ‘д Маріцї зайшóв.
- Но шо Маріко, нêси палинку. - Каже їв пӱп.
- Нê годна-м, кідь пуйду у корчму, та корчмарь годêн пак чôлôвікови наговорити, ош я ся причинила. - Удпôвідать жона.
- А, правду кажеш! - Хвалить ї пӱп, - тôды я сам пуйду.

Купив пӱп палинкы и принюс до Марікы. А Маріка дóті приправила шелиякі закускы. Мавуть шо пити, мавуть шо їсти, сіли й начали ся гостити.

Дóкі ся гостили, зайшóв дôхыж циґанчук, увидїв, ош ті ся гостять, та нê замітили го. Думать си: «но, сї навірно ся типиркы напють, тай нê пôїдять вшытко». Рішив ся спрятати пôд пóстіль, почекати.

А у ночи ся Марікин чôлôвік вêрнув. Учув пӱп як у двôрі затрôскунїв вӱз.
- Йой, Маріко, де бы ми ся спрятати?! - Напуджено ся зазвідав пӱп и пилувучи ся скочив пôд пóстіль. А Маріка закуску и палинку тоже наскоро пôд пóстіль задїла и верла ся порайити хыжу. Дóкі ґазда приязав кóнїв и сїно їм давав, жона дохарила и лягла на пец.

Зайшóв ґазда дôхыж и звідать ся:
- Но шо, жоно, легше ти?
- Йой, таде, легдва говорю. - Притвóрять ся Маріка.
- Шо и нê їла-сь нич? - Інтересує ся чôлôвік.
- Йой нїт, нê їла-м, нê пила-м… - Каже Маріка. А циґанчук пôд пóстільов пакує у ся, як на ôгêнь. Упив, закусив и каже попови:
- Давайте, отче, заспіваєме.
А пӱп лêжить тихо и думать си: «Йой, ґута бы тя побила и циґана…». Видить, ош циґан уже опянїв и годêн їх выдати, та каже му:
- Йой, тихо будь, вóзьми ‘д ня чоботы, лем будь тихо, бо учує ґазда та конêць нам.
- Но-но, нас двоє, панотче. - Каже му циґанчук и знимать з нього нôві чоботы.
Лêжить циґан и каже:
- Йой, панотче, так бы-м мав дяку у новых чоботах походити…
- Чіт будь! - Каже пӱп. - Бери мóї порткы, лем будь тихо, бо ґазда учує.
Так и вчинив циґан. Лêжить у новых чоботах и поповых портках и каже:
- Но, хôтїв бы-м ся пройти по хыжи, увидїти, ци парувуть ми порткы сї.
- Циґане, тихо будь! - Сердить ся пӱп. - Бери и реверенду, лем лêжи тихо.

Циґан зняв з попа реверенду и бӱльше ся го нê слухав, узяв и улїз з-пôд пóстили.
- Дай вам Бог здоровля, пане ґаздо! - Кланять ся циґанчук. - Дай Бог и вам. - Каже ґазда и видить, же у циґана шатя попӱвськоє и пôдумав, ош то правдивый пӱп. Каже му:
- Пóйте, панотче, сядьте за стӱл. - Позвав го ґазда и звідать ся: - А шо так пӱзно, отче, хôтїли бы-сьте?
- Та чув-ім, же жона ваша хвора, хôтїв-ім ся за здоровля пôзвідати. - Удпôвів циґанчук, и звідать ся жôны, што ї болить.

А Маріка видить, же то нê правдивый пӱп, та думать си: «Йсе щê што за дуригруш…»
- Но, ґаздо, знаєте што? - Каже циґан.
- Шо, пане превелебный? - Звідать ся ґазда.
- Се нêчиста хвороба, посятити вашу жôну треба. - Каже циґанчук.
- Йой пане превелебный, я бы вам и заплатив, лем бы-сьте ми хыжу посятив, ôбы жона здорова была.
Жона ся удмагать, айбо чôлôвік итак за своє:
- Чіт будь жоно! Дась Бог та пôлївить ти.
- Ей, чôлôвіче, нê кільтуй задарь грóші, тать так тяжко їх заробляш! - Перечить му жона.
- Я тя, Маріко, нê звідаву, та сиди тихо! - Сердито каже їв муж. - Кӱлько, панотче, хóчете за посяченя ôбыстя? - Звідать ся циґанчука.
- Єдну дисятку. - Удпôвів му.

Дав ґазда циґанови дисятку, а тот му каже:
- Но, пане ґаздо, чиніть то, што вам упôвім. Маєте жêлїзный горнêць?
- А нашо вам горнêць? - Звідать ся ґазда.
- Вóду кипинячити треба. - Каже циґан.

Поклав ґазда вóду кипятити. Як ся зкипінячила, циґан му каже:
- Но, ґаздо, беріть паліцю у руки, йду сятити.
Узяв циґан у руки кипяток и льлє у каждый куток. Льлє и каже:
- Сятый Господи, ужени вшытку нечисть з сьої хыжі.

Кипяток тіче, а пӱп пôд пóстільов ся легдва здіржує. Циґан щê май много вóды ульляв, и туйкы пӱп нê удержав и ускочив з-пôд пóстели. Загойкав циґанчук ґаздови:
- Скоро, ґаздо, бийте го паліцьови, позерайте який вêликий чорт.
Ґазда як лупнув попа по гôлôві паліцьов, тот óнь умлїв.
- Видите, пане ґаздо, я вам казав, ош ужену нечисть з ôбыстя, уд нынї ваша жона ниґда хвора уже нê буде. А чорта я з сóбóв заберу. - Пôвів ґаздови циґанчук, узяв попа пôд руку и пӱшов си путьом.

А жона уд тоды и заправду, ниґда хвора нê была.

× КОНÊЦЬ ×